چگونه فیلم سیاه و سفید را ظاهر کنیم؟

ساختمان نگاتیو سیاه و سفید

انواع نگاتیو‌های سیاه و سفید، با توجه به فرمت آنها، دارای ضخامتی در حدود 0.12 م م تا 0.2 م م می‌با‌شند. اما همین ضخامت ناچیز از چندین لایه تشکیل شده است. هریک از این لایه‌ها وظیفه خاصی به عهده دارند.

مطابق شکل در بالاترین بخش، لایه ضد خش قرار دارد. این لایه وظیفه محافظت از لایه‌های زیرین را بر عهده دارد. در زیر این قسمت مخلوطی از ژلاتین و ماده حساس به نور قرار گرفته است که تصویر نهایی در این لایه شکل خواهد گرفت. ماده حساس به نور از ذرات ریز کریستال‌های برمید، کلرید و یدید نقره که در ژلاتین بصورت فیزیکی مخلوط گردیده‌اند، تشکیل شده است. این مخلوط همگن، "امولسیون" نام دارد. در مخلوط امولسیون مقدار مشخصی سولفید نقره نیز وجود دارد. این ماده نقش بسیار مهمی در تشکیل تصویر خواهد داشت. سایز، و نوع اختلاط کریستال‌های برمید، یدید و کلرید نقره موجود در امولسیون، تعیین کننده حساسیت نگاتیو (ASA) به نور می‌باشد. هر قدر سایز آنها بزرگ‌تر و درصد یدید نقره نسبت به برمید و کلرید نقره بیشتر باشد، نگاتیو حساس‌تر (ASA بالاتر) خواهد بود، و برعکس. همچنین لازم است یادآوری گردد اگر مقدار کلرید نقره خیلی زیاد باشد، امولسیون آنچنان کند می‌شود، که مناسب برای کاغذ های چاپ عکس خواهد بود.

لایه سوم، شامل چسب مخصوص می‌باشد، که موجب چسبیدن امولسیون ، به لایه زیرین می‌گردد. لایه چهارم که قشر اصلی فیلم است، معمولا از جنس ترکیبات سلولز و یا پلاستیک بوده و نگهدارنده امولسیون می‌باشد. این لایه قشری محکم و در عین حال قابل انعطاف است. در سال‌های اولیه تاریخچه عکاسی، از شیشه، در این بخش استفاده می‌شد.

در لایه پنجم نیز مجددا چسب مخصوص قرار دارد. و در لایه ششم، از یک ماده ضد هاله استفاده گردیده. وظیفه این لایه جلوگیری از انعکاس و برگشت نور به لایه‌های بالایی می‌باشد.

تصویر چگونه تشکیل می‌شود؟

همانطور که بیان شد، امولسیون بخش اصلی تشکیل دهنده تصویر است. این بخش که حاوی انواع کریستال‌های برومید، کلرید و یدید نقره می‌باشد، به نور حساس است. معمولا اندازه ذرات این کریستال‌ها در حدود 0.002 میکرومتر می‌باشد. مجددا بهیاد‌داشته باشید، هر مقدار سایز این ذرات بزرگ‌تر باشد، نگاتیو به نور حساس‌تر خواهد بود، اما دانه‌های تشکیل دهنده تصویر نیز بزرگ‌تر می‌شوند.

در هنگام عکس‌برداری، وقتی نور به فیلم اصابت می‌کند، دانه‌های کریستال هالید نقره، تحت تاثیر نور، در یک فعل و انفعال ناپیدا، دانه‌های فلز نقره آزاد می‌کنند. بدین ترتیب که، در ابتدا یون‌های برمید تحت تاثیر نور، الکترون آزاد می‌کنند، سپس این الکترونها با یون‌های مثبت نقره آزاد پیوند خورده، و به کمک سولفید نقره که در امولسیون پراکنده می‌باشد، به نقره فلزی بدون بار الکتریکی، تبدیل می‌شوند. این دانه‌ها تا قبل از ظهور در محلول‌های شیمیایی قابل دیدن نیستند.

مواد شیمیایی ظهور نگاتیوهای سیاه و سفید، از دو محلول اصلی ظهور و ثبوت تشکیل شده است. محلول ظهور، نقره فلزی تشکیل شده را، به نقره سیاه رنگ تبدیل می‌کند. که در واقع، آنها تصویر را تشکیل می‌دهند. محلول ثبوت، بلورهای بدون تغییر و سایر مواد اضافی را از امولسیون حذف می‌کند. بدین ترتیب پس از شستشوی فیلم، تصویر منفی قابل رویت می‌باشد.

ظهور فیلم نگاتیو سیاه و سفید

لوازم مورد نیاز

1– تانک ظهور برای فیلم رول، و تانک مخصوص ظهور jobo یا 3 عدد تشتک ظهور، برای فیلم تخت
2– دماسنج 0 تا 100 درجه سانتیگراد
3– بطری شیشه‌ای یا پلاستیکی آکاردئونی 1000 یا 500 میلی‌لیتری برای نگهداری محلول‌ها
4– تیله شیشه‌ای برای پر کردن فضای خالی بطری محلول‌ها
5– تایمر
6– ظرف اندازه‌گیری حجم مایعات (استوانه مدرج)
7– همزن شیشه‌ای یا پلاستیکی
8– قیف پلاستیکی
9– گیره نگهدارنده فیلم برای خشک کردن
10– ترازوی کوچک دو کفه‌ای یا دیجیتالی با دقت 0.1 گرم و حداکثر 500 گرم (در صورتی که بخواهید داروی ظهور و ثبوت را خودتان بسازید)
11– اتاق تاریک و یا کیسه تاریک تعویض فیلم
12– محلی برای تخلیه محلول‌های اضافه و آب شستشو
13– و البته نگاتیو عکس‌برداری شده آماده ظهور

تانک ظهور

تانک ظهور محفظه‌ای  است که نور نمی‌تواند به داخل آن نفوذ کند، ولی می‌توان انواع مایعات را به داخل آن ریخته و یا از درون آن تخلیه کرد. درون محفظه فوق، یک فیلم رول و یا چند فیلم تخت که در قرقره مخصوص پیچیده شده، قرار می‌گیرد. تانک ظهور دارای 2 درب جداگانه می‌باشد. یکی برای قرار دادن قرقره فیلم درون آن، و دیگری جهت ورود و تخلیه مایعات. بدنه و قرقره تانک ظهور از فلز یا پلاستیک ساخته می‌شود، اما نوع فلزی (استنلس استیل) محکم‌تر و مقاوم‌تر در برابر جذب مواد شیمیایی خواهد بود. (بدنه تانک‌های پلاستیکی، بعلت جذب کردن مقادیر خیلی کم (trace) بعضی مواد شیمیایی، مخصوصا برای ظهور اسلاید رنگی، بعلت ایجاد color cast، مناسب نمی‌با‌شند)

معمولا تانک ظهور برای فیلم رول ساخته می‌شود، اما در تانک jobo علاوه بر فیلم رول، می‌توان انواع فیلم تخت 6X9cm ، 9X12cm و 4X5in را نیز بکار برد. فیلم‌های تخت را در داخل تاریکخانه درون تشتک‌های کوچک نیز می‌توان ظاهر کرد.

شرایط دمایی ظهور نگاتیو سیاه و سفید:

دمای محلول ظهور نگاتیو‌های سیاه و سفید، باید 20±2 درجه سانتیگراد باشد. دمای محلول‌های توقف و ثبوت نیز 20±3 مناسب است. اما من دمای سه محلول ظهور، توقف و ثبوت و همچنین آب شستشو را در 20±0.5 درجه سانتیگراد بکار می‌برم. در نتیجه همواره تصاویر دانه ریز و نتیجه نهایی تکرار پذیر خواهد بود. در فصل زمستان، دمای همه محلول‌ها را 22، و در تابستان 18 درجه تنظیم می‌کنم. زیرا در طی فرآیند ظهور به هنگام زمستان محلول‌ها سردتر و در تابستان گرم‌تر خواهند شد.

مهم است که کلیه محلول‌ها دمایی یکسان و یا نزدیک به هم داشته باشند. تغییر ناگهانی دما باعث چین و چروک خوردن سطح امولسیون خواهد شد. 

بطری برای نگهداری محلول‌ها:

این ظروف برای نگهداری انواع محلول‌ها بکار می‌رود. نوع شیشه‌ای کهربایی رنگ آن مناسب‌تر است. برای هر محلول یک بطری مخصوص آن در نظر بگیرید. بر روی آنها، نام و تاریخ تهیه آن را بنویسید. بطری هر محلول را بجای دیگری بکار نبرید. از آنجا که محلول‌های فوق در برابر اکسیژن هوا اکسیده می‌شوند، درب این ظروف باید کاملا از نفوذ هوا به داخل بطری جلوگیری نماید. بطری‌های پلاستیکی آکاردئونی برای خروج هوای اضافی بالای سطح محلول مناسبند. اما برای خروج هوای اضافی بالای سطح محلول در بطری شیشه‌ای، باید از تیله‌های شیشه‌ای استفاده کنید.

تایمر:

فرآیند ظهور نگاتیو در طی زمان خاصی صورت می‌گیرد. مدت زمان ظهور به عواملی همچون فرمول، غلظت، دما (که ما آن را در 20±0.5 سانتیگراد تثبیت کرده‌ایم) حساسیت و مقدار نوردهی و غیره، بستگی دارد. معمولا در داخل جعبه نگاتیوها، زمان مورد نیاز ظهور فیلم، با توجه به دما و غلظت، برای چند نوع داروی استاندارد توصیه شده است. در صورت استفاده از زمان‌های توصیه شده، شما نگاتیوی با کنتراستی متوسط، و مناسب برای چاپ با آگراندیسمان کندانسوری، بر روی کاغذ شماره 2 (کنتراست نرمال) خواهید داشت. معمولا افزایش حدود 25% به زمان ظهور، معادل افزایش 1 استاپ نوردهی و برعکس می‌باشد.

ظروف اندازه‌گیری حجمی:

من از نوع 100 میلی‌لیتری پلاستیکی استفاده می‌کنم. آنها بسیار مناسب برای ساخت محلول و رقیق کردن می‌باشد.

ترازو:

اگر شما بخواهید که کلیه محلول ها را خودتان بسازید، به این وسیله نیاز دارید. در این صورت قابلیت دخل و تصرف در انواع فرمول‌ها را خواهید داشت. من نوع دو کفه ای آن را به راحتی ساخته‌ام.

اتاق تاریک:

فیلم باید در تاریکی مطلق درون  قرقره تانک ظهور قرار گیرد. بنابراین شما نیاز به یک فضای کاملا تاریک مانند تاریکخانه دارید. حمام خانه اگر که پنجره نداشته باشد، معمولا برای این کار مناسب است. برای جلوگیری از نفوذ نور به داخل حمام، پارچه ای دورتادور درب ورودی آن گذاشته، و درب را ببندید. اما وسیله دیگری که بسیار مناسب می‌باشد، کیسه تعویض فیلم است. این وسیله شامل کیسه‌ای دو جداره مشکی رنگ بوده که دارای زیپ و آستین مخصوص می‌باشد. شما می‌توانید دستها را تا آرنج درون آن کرده و فیلم را در قرقره تانک لود نمایید.

روش لود کردن فیلم در قرقره تانک ظهور

تانک‌های ظهور مختلف، روش‌های خاص خود برای لود کردن فیلم دارند. تانک ظهور من، از نوع Kindermann بوده و مطابق تصاویر زیر، در تاریکی مطلق، لود می‌شود. توصیه می‌کنم، این روش را قبلا در اتاق روشن با فیلم کهنه، چندین مرتبه تمرین کنید تا تجربه لازم را کسب نمایید.

مراحل زیر باید در تاریکی مطلق انجام شود

اجزاء محلول ظهور:

اولین محلول از فرآیند ظهور نگاتیو سیاه و سفید، محلول ظهور می‌باشد. وظیفه این محلول احیا یون‌های نقره نور دیده در کریستال برمید نقره و تبدیل آنها به فلز نقره سیاه رنگ می‌باشد. فرآیندی که باعث آشکار شدن تصویر خواهد شد. این محلول شامل چند جزء می‌باشد.

1– عامل ظاهر کننده (developing agent):

2– عامل شتاب دهنده (accelerator) :

3– عامل مهار کننده (restrainer) :

4– عامل محافظت کننده (preservative) :

این ماده مانع از اکسید شدن عامل ظاهر کننده، در مجاورت اکسیژن هوا می‌شود. سولفیت سدیم مرسوم‌ترین ماده محافظت کننده می‌باشد.

اجزاء محلول توقف:

قبلا گفته شد که فرآیند ظهور در یک محیط قلیایی انجام می‌گیرد. برای متوقف نمودن فرآیند ظهور، باید از محلول توقف استفاده نمود. محلول توقف در واقع یک محلول اسید ضعیف بوده که در هنگام برخورد به سطح فیلم، اثر محلول ظهور را از بین خواهد برد. رایج ترین آن اسید استیک رقیق شده می‌باشد.

اجزاء محلول ثبوت:

گفته شد عامل ظاهر کننده وظیفه احیا نقره‌های نور دیده و تبدیل آنها به نقره فلزی را دارد. نقره‌های فلزی ظاهر شده، نواحی نوردیده نگاتیو (نواحی روشن سوژه) را نمایان می‌کند. اما برای نمایان شدن نواحی نور ندیده نگاتیو (نواحی تاریک سوژه)، می‌بایست مابقی مواد از جمله کریستال‌های نور ندیده برمید نقره را، از سطح امولسیون خارج کرد. محلول ثبوت، وظیفه انحلال و خارج نمودن یون‌های نقره نور ندیده نگاتیو و سایر مواد اضافی را بر عهده دارد. محلول ثبوت شامل اجزاء زیر می‌باشد.

1– عامل ثابت کننده(fixing agent):

2– عامل محافظت کننده (preservative):

3– عامل سخت کننده (hardener):

اجزاء محلول مرطوب کننده (photo flo):

این محلول حاوی موادی برای روان سازی آب شستشو قبل از خشک کردن نگاتیو می‌باشد. تا از ایجاد لکه‌های رسوبی املاح آب بر روی نگاتیو جلوگیری شود. من از چند قطره مایع شستشوی ظرفشویی در یک لیتر آب استفاده می‌کنم.

عمر مفید محلول‌های ظهور نگاتیو سیاه و سفید

محلول‌های عکاسی، بخصوص محلول ظهور تحت تاثیر نور، اکسیژن هوا، رطوبت و گرما به مرور زمان فاسد می‌شوند. بهترین محل برای نگهداری آنها، مکانهای تاریک، خشک و خنک می‌باشد. بطری آنها باید تیره با درب محکم باشند. من معمولا از تیله شیشه‌ای برای پر کردن فضای بالای محلول‌های مصرف شده، استفاده می‌کنم. عمر تقریبی محلول‌های عکاسی به نوع و وضعیت نگهداری آن بستگی دارد. تولید کننده‌ها معمولا عمر تقریبی نگهداری آنها را طبق جداولی مشابه جدول زیر تعیین و ارائه می‌کنند.

حداکثر عملکرد محلول‌ها

استفاده از محلول‌های تازه برای بدست آوردن نتایج خوب و یکدست اهمیت فراوان دارد. محلول‌های ضعیف و کهنه، تصاویری با رنگمایه‌های ضعیف و لکه‌دار ایجاد می‌کند. محلول توقف ضعیف، موثر عمل نکرده و محلول ثبوت را خیلی زود فرسوده می‌کند. و محلول ثبوت ضعیف، رنگمایه بی‌رمق ایجاد می‌کند. اما قدرت داروها کمابیش توسط تولید کننده‌ها ارائه شده‌اند. جدول زیر نمونه‌ای از این اطلاعات می‌باشد.

یک حلقه فیلم 35 م م 36 عددی کمابیش معادل مقادیر زیر است:
1 حلقه فیلم 120
8 فیلم تخت 6x9 cm
4 فیلم تخت 4x5 in
2 فیلم تخت 5x7 in

راحت‌ترین روش برای جلوگیری از مصرف محلول ظهور کهنه، تهیه آن بصورت غلیظ و مصرف  بصورت محلول رقیق شده با نسبت 1+1 و 1+3 و سپس دور ریختن آن می‌باشد. بدین صورت همواره محلول تازه قابل مصرف بوده و نتایج یکنواخت خواهد بود.

مدت زمان ثبوت نگاتیو، معمولا دو برابر زمان بیرنگ شدن نگاتیو نور ندیده در آن می‌باشد. این مدت زمان، باید حداکثر بین 5 تا 8 دقیقه باشد. برای تست قدرت محلول ثبوت تکه ای از نگاتیو عکس‌برداری نشده را در آن قرار داده و مرتبا تکان دهید تا نگاتیو کاملا سفید و شفاف گردد. مدت زمان شفاف شدن آن نباید بیشتر از 4 دقیقه باشد. محلول‌های ثبوت کهنه معمولا همراه با رسوب می‌باشد. من روش دیگری برای تخمین قدرت محلول ثبوت نیز بکار می‌برم. چند قطره محلول 1.5% یدید پتاسیم را به 5 میلی‌لیتر محلول ثبوت اضافه می‌کنم، اگر رسوب شیری رنگ تشکیل گردد، محلول قابل استفاده نخواهد بود.

تهیه محلول‌های ظهور برای فیلم نگاتیو سیاه و سفید

روش‌ها و فرمول‌های مختلفی برای ظهور فیلم سیاه و سفید بکار می‌رود. در سایت‌های مختلف انواع فرمول‌ها معرفی شده‌اند بعضی فاین گرین و برخی دیگر پرکنتراست هستند.

اما پس از تجربه‌های بسیار با انواع روش‌ها و فرمول‌های گوناگون، و اندازه‌گیری دانسیته نواحی تاریک و روشن نگاتیو‌ها توسط دانسیتومتر، و بکار بردن روش نظام ناحیه‌ای و سانسیتومتری، به این نتیجه رسیده‌ام که دو فرمول D-76 و D-23 کداک از ساده‌ترین و بهترین ترکیبات برای من بوده است. من از D-76 برای ظهور استاندارد با کنتراست متوسط و از D-23 برای ایجاد تصویر فاین گرین استفاده می‌کنم. فرمول D-76 معادل ID-11 ایلفورد و D-6 دوپونت است. این فرمول دارای رنگمایه و کنتراست نرمال به همراه جزئیات خوب در نواحی سایه و روشن تصویر می‌باشد. D-76 خاصیت جبران کنندگی دارد. یعنی همزمان با ظهور نواحی تاریک، نواحی روشن تصویر نیز دارای جزئیات مناسب می‌گردند.

D-23 یکی از ساده‌ترین فرمول‌ها می‌باشد که توسط آنسل آدامز نیز بسیار استفاده شده است. این فرمول موجب دانه ریز شدن و افزایش وضوح تصویر می‌گردد. در جدول زیر ترکیب این دو فرمول ارائه می‌گردد.

روش تهیه محلول ظهور

برای تهیه محلول ظهور فیلم مراحل زیر را انجام دهید:

1– متول را توزین و در آب 50 درجه سانتیگراد حل کنید.

2– سولفیت سدیم را وزن کنید و کم کم به محلول بالا اضافه کرده و مرتبا هم بزنید تا کاملا حل گردد.

3– هیدروکینون را وزن کنید و به محلول فوق اضافه کرده و مرتبا هم بزنید تا کاملا حل گردد.

4– بوراکس را وزن کنید و به محلول فوق اضافه کرده و مرتبا هم بزنید تا کاملا حل گردد.

5– پس از انحلال کامل مواد، محلول را به بطری مربوطه منتقل کرده و حجم آن را به 1000 میلی‌لیتر برسانید. (آنقدر آب اضافه کنید تا حجم نهایی به 1 لیتر برسد)

6– بطری محلول را تکان دهید تا محلول کاملا یکنواخت گردد.

7– پس از سرد شدن قابل استفاده خواهد بود.

روش تهیه محلول توقف

من از اسید استیک غلیظ 28% وزنی استفاده می‌کنم. ولی توصیه می‌کنم افرادی که تجربه کار با محلول‌های شیمیایی، مخصوصا اسیدها را ندارند، از اسید استیک خوراکی که غلظت حدود 2-5%  دارد و به فراوانی در فروشگاه‌ها ارائه می‌شود، استفاده کنند. در هر صورت روش تهیه آن برای هر دو نوع در جدول زیر آمده است.

مقادیر موجود در جدول را با آب مخلوط کرده و خوب هم بزنید. اکنون محلول توقف قابل استفاده می‌باشد.

روش تهیه محلول ثبوت

این محلول بصورت غلیظ مورد استفاده قرار می‌گیرد و پس از مصرف به بطری مربوط به خود، بازگردانده می‌شود. همانطور که قبلا بیان شد پس از چند مرحله استفاده، باید قدرت آن را اندازه‌گیری نمایید. (تکه‌ای از نگاتیو مصرف نشده را در آن قرار داده و مرتبا تکان دهید تا نگاتیو کاملا بی رنگ و شفاف گردد. مدت زمان شفاف شدن آن نباید بیشتر از 4 دقیقه باشد. همچنین محلول فوق باید عاری از رسوبات باشد) جدول زیر ترکیب یک نمونه محلول ثبوت را که من استفاده می‌کنم نشان می‌دهد.

1– ابتدا تیوسولفات سدیم را توزین و در 750 میلی‌لیتر آب گرم حل نمایید.

2– کلرید آمونیوم را وزن کنید و به محلول فوق اضافه کرده و مرتبا هم بزنید تا کاملا حل گردد.

3– بی سولفیت سدیم را وزن کنید و به محلول فوق اضافه کرده و مرتبا هم بزنید تا کاملا حل گردد.

4– اکنون محلول را تا 1000 میلی‌لیتر رقیق کنید. (آنقدر آب اضافه کنید تا حجم نهایی به 1 لیتر برسد)

روش تهیه محلول فتوفلو یا عامل مرطوب کننده

البته از محلول‌های آماده تجاری نیز می‌توان استفاده کرد. اما من از چند قطره مایع ظرفشویی  detergent در 1000 میلی‌لیتر آب برای تهیه آن استفاده می‌کنم.

فرآیند ظهور نگاتیو سیاه و سفید

فرآیند ظهور فیلم شامل 4 محلول در 8 مرحله می‌باشد. محلول‌های مورد نیاز ظهور، توقف، ثبوت و فتوفلو می‌باشد. شما می‌توانید انواع بسته های آماده پودری و یا محلول غلیظ آن را خریداری کنید، و بر اساس دستورالعمل کارخانه سازنده مورد استفاده قرار دهید. و یا مانند من از مواد اولیه پودری استفاده کنید، و بر اساس فرمول‌های گفته شده بالا، و یا سایر فرمول‌ها، مبادرت به تهیه آنها نمایید. جدول زیر مراحل مختلف فرآیند ظهور نگاتیو سیاه و سفید را نشان می‌دهد.

قبل از شروع کار، دستورالعمل فرآیند ظهور شرکت تولید کننده فیلم را مطالعه کنید. با توجه به غلظت محلول ظهور، زمان ظهور پیشنهاد شده رایاد‌داشت نمایید. من از محلول 1+1 D-76 استفاده می‌کنم، بنابراین برای یک حلقه فیلم 120 ، 150 سی سی محلول غلیظ را با 150 سی سی آب مخلوط می‌نمایم. و پس از پایان کار آن را در فاضلاب تخلیه می‌کنم.

مراحل ظهور را بدین طریق انجام دهید:

1– در تاریکی مطلق، فیلم را در قرقره مخصوص تانک ظهور لود کرده و درب تانک را ببندید.

2– دمای محلول‌ها را چک نمایید تا 20 درجه سانتیگراد باشند.

3– درب کوچک تانک ظهور را باز کنید و مرحله شستشوی اولیه را انجام داده و آب را کاملا تخلیه کنید.

4– محلول ظهور رقیق شده را اضافه کرده و درب کوچک تانک را ببندید. همزمان تایمر را نیز روشن نمایید. در ابتدا چند ضربه به ته تانک وارد کنید تا حباب هوا از سطح فیلم جدا گردد. در 45 ثانیه اول مرتبا تانک را سر و ته کنید و پس از آن هر 30 ثانیه بمدت 5 ثانیه آن را تکان دهید. در طول مدت 30 ثانیه تانک را بصورت ساکن رها کنید.(هرگز در این مرحله بصورت مرتب تانک را تکان ندهید، این عمل موجب دانه دار شدن نگاتیو می‌شود)

5– مراحل شستشو، توقف و ثبوت نیز مطابق جدول بالا انجام می‌شود.

6– پس از طی شدن مرحله ثبوت، چند بار تانک را از آب پر کرده و تخلیه نمایید. اکنون درب تانک را باز کنید و سطح فیلم را بررسی نمایید. اگر در سطح فیلم لکه‌های شیری رنگ دیده شد، مرحله ثبوت کامل نبوده و باید قرقره را به داخل تانک منتقل و مجددا چند دقیقه دیگر مرحله ثبوت را تکرار کنید. در غیر اینصورت شستشوی نهایی را انجام دهید.

7– هر چقدر شستشوی نهایی طولانی‌تر و دقیق‌تر باشد، عمر نگاتیو طولانی‌تر خواهد بود.

8– قرقره فیلم را در محلول فتوفلو فرو برده و خارج نمایید.

9– فیلم را از قرقره خارج کرده و به دو طرف آن گیره نگهدارنده فیلم متصل کنید. آب اضافه روی سطح فیلم را بوسیله اسفنجی نرم به آهستگی تمیز کرده و در محلی عاری از گرد و غبار آویزان نمایید تا خشک شود.

به هنگام ظهور فیلم، شما باید تانک ظهور را بصورت شکل زیر تکان دهید.

کنترل کیفیت نگاتیو

البته باید قبول کرد تعیین کیفیت نگاتیو کاری مشکل و نیاز به تجربه دارد. اما در شرایط معمولی اگر یک نگاتیو خوب را روی یک صفحه روزنامه قرار دهید، نباید تیتر‌های درشت روزنامه از نواحی تاریک نگاتیو دیده شود.

چند توصیه مفید:

– در ابتدا توصیه می‌کنم یک روش استاندارد برای کارتان انتخاب کنید. همچنین مراحل و نتایج را برای هر نگاتیو ثبت کنید.

– در هنگام تهیه محلول‌های شیمیایی، مادامیکه یک ماده حل نگردیده، ماده دیگر را اضافه نکنید.

– برای به حجم رساندن محلول به 1 لیتر، قبل از تهیه محلول، ابتدا مقدار دقیق 1 لیتر آب درون بطری مربوطه بریزد و سطح آب را در آن بطری اندازه‌گیری نموده و نشانه‌ای بر جداره خارجی بطری بچسبانید. آنگاه درهنگام تهیه محلول، حجم نهایی آن را با آب، به این نشانه برسانید.

– همواره از هر بطری فقط برای یک نوع محلول استفاده کنید.

– پاکیزگی را رعایت کنید.